مقاله پژوهشی: مدل‌های نظریه‌ی بازی‌ها در تحلیل بحران‌های راهبردی جمهوری اسلامی ایران (تأکید بر بحران هسته‌ای)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دانش‌آموخته دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

تحقیق حاضر باهدف پاسخگویی به این سؤال اساسی صورت گرفته است که مدل بهینه‌ی نظریه‌ی بازی‌ها برای تحلیل بحران‌ هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، کدام است؟ این تحقیق بر مبنای دستاورد از نوع کاربردی، بر مبنای اهداف و ماهیت، از نوع پیمایشی، توصیفی و تحلیلی و بر مبنای نوع داده‌های مورداستفاده از نوع آمیخته است. پس از بررسی دیدگاه‌های نظری راجع به مدل‌های کاربردی نظریه‌ی بازی‌ها در تحلیل بحران‌های راهبردی، از میان آن‌ها مدل مجموع بازی غیر صفر و مدل تهدید نامتقارن و سازش بازیگران نابرابر، به‌عنوان مدل مطلوب معرفی گردیده است. برای تحلیل اطلاعات، نسبت به تنظیم پرسشنامه بین جامعه آماری اقدام گردید. جامعه آماری این پژوهش، تعداد 100 نفر از استادان پژوهش عملیاتی دانشگاه‌های مستقر در استان تهران است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 32 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردیدند. روش جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و میدانی بوده و با استفاده از ابزارهای پرسشنامه و فیش‌برداری کتابخانه‌ای، داده‌های لازم جمع‌آوری شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از شیوه‌های آماری توصیفی و تحلیل‌های کیفی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند و در پایان بر اساس تجزیه‌وتحلیل و نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق، 4 پیشنهاد کاربردی برای استفاده از مدل‌های نظریه‌ی بازی‌ها در تحلیل پرونده‌ی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Game theory models for the analysis of strategic crises of IRI (With emphasis on nuclear crisis)

نویسندگان [English]

  • A Gholamaliyan 1
  • H Sabzi 2
1
2 PhD student in Strategic Defense, National Defense University
چکیده [English]

The present article has been carried out to answer the basic question that how game theory can be used to analyze nuclear issue, as a crisis in front of IRI. This study is an applied research in terms of achievement, is a descriptive-analytical survey in terms of objective and nature, and is a mixed one in terms of the data used. After reviewing theoretical perspectives about analysis of crises and crisis management principles, the applicable models of game theory for the analysis of strategic crisis were introduced, then a combination of nonzero game model and unequal actor’s compromise was selected as the desired model. Questionnaires were distributed among the population in order to analyze the information. The population of the study includes 100 persons of operational research scholars in Tehran universities and the sample size was determined to be 32 using Chochran’s formula. Data collection method was through libraries and field studies using questionnaire, note-making. The data were analyzed using descriptive statistical methods and qualitative analyses. At the end, 4 applicable recommendations were proposed to use game theory for the analysis of Islamic Republic of Iran’s Nuclear Program..

کلیدواژه‌ها [English]

  • Game theory
  • non-zero game model
  • unequal actors’ compromise
  • nuclear program
فهرست منابع
الف- منابع فارسی
-  احمدی‌پور، زهرا (1384)، "سیر تاریخی انرژی هسته‌ای ایران از آغاز تا پایان سال 1383"، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
-  احمدی‌پور، زهرا (1392)، "نقش انرژی هسته‌ای در افزایش وزن ژئوپلیتیک ایران"، برنامه‌ریزی آمایش و فضا، شماره 1، تهران
-  اشلقی، مجید (1384)، "نگرش جهان عرب به برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران پژوهشکده خلع سلاح، شماره 1، تهران
-  پلینو، جک سی؛ آلتون، روی (1375)، ”فرهنگ روابط بین‌الملل“، ترجمه حسن پستا، نشر فرهنگ معاصر
-  حسینی، حسین (1385)، "بحران چیست و چگونه تعریف می‌شود؟"، فصل‌نامه امنیت، سال پنجم، شماره 1 و 2، تهران
-  دوئرتی، جیمز، فالتزگراف، رابرت، (1383)، " نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل"، ترجمه علی‌رضا طیب و وحید بزرگی، انتشارات قومس، تهران
-  شهلایی، ناصر (1388)، " نظریه‌های راهبردی"، انتشارات دافوس ارتش، تهران
-  طلوعی، محمود (1383)، " نبرد قدرت‌ها در خلیج‌فارس"، تهران، مؤسسه پیک ترجمه و نشر، تهران
-  کاظمی، سید علی‌اصغر (1379)، ”مدیریت و خط‌مشی دولتی“ دفتر نشر فرهنگ اسلامی
-  کاظمی، سید علی‌اصغر (1378)، ”روابط بین‌الملل در تئوری در عمل“ نشر قومس چاپ سوم
-  کاظمی، سید علی‌اصغر (1374)، "سیاست سنجی"، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران
-  کویین، جیمز براین؛ مینتس‌برگ، هِنری؛ جیمز، رابرت ام (1376)، ”مدیریت استراتژیک فرآیند استراتژی“ ترجمه محمد صائبی، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی چاپ دوم
-  مرادیان، محسن (1384)، "نظریه بازی‌های استراتژیک"، ماهنامه دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران
-  مرتضویان، حسن (1354)، "نظریه بازی‌ها و کاربرد آن در تحلیل روابط بین‌الملل"، مجله روابط بین‌الملل، تهران
-  میتراف، ایان؛ انگناس، گاس (1381)، "مدیریت بحران پیش از روی دادن"، ترجمه محمود توتونچیان، مؤسسه عالی آموزش‌وپرورش، مدیریت برنامه‌ریزی، تهران
-  نامی، حسن (1384)، "نظریه بازی‌های استراتژیک"، ماهنامه دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران
-  هالستی، کی جی (1376)، ”مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل“، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم
-  یوسف‌پور، بابک (1381)، "ضرورت‌ها و سیاست‌ها"، مجله اقتصاد و انرژی، شماره 2، تهران
ب- منابع انگلیسی:
-      Boulding, E.Kenneth "Conflict and Defense" New York: Harper& Row 1963
-      Parsons, Talkot "On Building Social System Theory: A Personal History-
-      British Petroleum (B.P). "Statistical Review of Word Energy". June 2007.
-      International Energy Agency (IEA). "Annual Energy Outlook with Projections to 2030. 2007
-      RapoportAnatol (1962). The Use and Misuse of Game Theory. Scientific American. CC VII
- Deutsch Karll (1988). The Analysis of International Relations – Prentice- Hall InternationaI Inc.