بسترهای تهدید‌زا ژئوپلیتیکی مؤثر در تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در قبال کشور عمان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 PhD student of military strategic management

2 دانش آموخته سیاست دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

عمان درحوزة خلیج فارس و تنگه هرمز به‌عنوان یک محیط راهبردی مهم برای کشور ایران در ابعاد مختلف از جمله عوامل ژئوپلیتیکی و مسائل دفاعی محسوب می­گردد هدف این پژوهش تعیین بسترهای تهدید­زا ژئوپلیتیکی مؤثر در تدوین راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران در قبال کشور عمان با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی می‌باشد که به صورت کاربردی  پس  از انجام  مطالعات  نظری و محیط شناسی ژئوپلیتیکی کشور عمان­ با استفاده از نظرخبرگان پرسشنامه‌ای تنظیم و بین افراد خبره و صاحب‌نظر مرتبط با موضوع در قالب جامعه آماری51 نفری (به صورت تمام شمار) توزیع و سپس نظر آنان نیز جمع‌آوری شده است و با تعیین عوامل ژئوپلیتیکی مرتبط و مؤثر بر تدوین راهبرد دفاعی در ابعاد شش‌گانه، طبیعی، انسانی، اقتصادی، سیاسی داخلی، سیاسی بین‌المللی و نظامی، نقش و کارکرد محیطی آن‌ها در قالب تهدید تعیین، و با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های آماری نسبت به تجزیه و تحلیل داده‌ها اقدام و در ادامه به جمع‌بندی و ارزیابی سوالات تحقیق نیز پرداخته شده است، سپس در بحث نتیجه‌گیری در پاسخ به سؤال تحقیق، تهدید­های ژئوپلیتیکی مؤثر در تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایراندر قبال کشور عمان» بر اساس اولویت میانگین آن‌ها تعیین گردیده­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effective Intimidating Geopolitical Grounds in Developing the IRI's Defensive Strategies versus Oman

نویسندگان [English]

  • M.H Shafiee 1
  • A Nejate Monfared 2
1 PhD student of military strategic management
2 Graduate of Strategic Defense Policy at Higher National Defense University
چکیده [English]

Oman is an important strategic environment in Persian Gulf and the strait of Hurmoz for Iran in respect of various dimensions particularly in geopolitical and defensive factors. Meanwhile, this study aims to determine the threatening geopolitical grounds effective in developing the IRI's defensive strategies in relation to Oman by means of analytical-descriptive method. Accordingly, it first conducts theoretical studies and examines the geopolitical environment of Oman and then gathers data by means of a questionnaire delivered to the sample (51 individuals). Following, it determines the related geopolitical factors affecting the development of defensive strategies in hexa-pronged dimensions including nature, human power, economy, home policy, international policy and military policy and then analyses the data. In the end, the effective geopolitical factors effective in development of the IRI's defensive strategies versus Oman are defined in a sequenced respect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • geopolitics
  • defensive strategy
  • intimidating
  • geopolitical threats
  • Oman
 فهرست  منابع:
الف- منابع فارسی
1-     قرآن کریم؛ سوره انفال
2-     صحیفه نور (1387)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام، ج‏12، ص، 160
3-     بیانات امام خامنه‌‌ای ، قابل دسترسی در www.khamenei.ir.
4-     افشردی، محمدحسین، (1386) ، طرح‌‌ریزی راهبردی نظامی در صحنه جنگ و عملیات، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی
5-     جمشیدی، محمدحسین (1384) ، مبانی و تاریخ اندیشه نظامی در جهان، تهران، دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران،.
6-     حافظ‌نیا، محمدرضا (1384)، جزوه جغرافیای سیاسی جهان اسلام، دانشگاه تربیت مدرس
7-     حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، اصول ومفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی (وابسته به پژوهشکدة امیرکبیرجهان ).
8-     حافظ‌نیا، محمدرضا (1371)، خلیج فارس و نقش استراتژیک تنگه‌‌ی هرمز، تهران، انتشارات سمت.
9-     حافظ نیا، محمدرضا و رشید، غلامعلی و پرهیزکار، اکبر و افشردی، محمد حسین، (1386) الگوی نظری طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیکی»، تهران، فصلنامة بین‌المللی علمی-پژوهشی انجمن ژئوپلیتیک ایران، سال سوم، شمارة دوم.
10-  حسن‌بیگی‌، ابراهیم (1390)، مدیریت راهبردی ،چاپ اول ، تهران، انتشارات سمت، مرکز تحقق و توسعه علوم انسانی دانشگاه عالی دفاع ملی
11-  دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی (1387)، عمان‌، تهران ، انتشارات وزارت امور خارجه،. 
12-  رشید، غلامعلی، (1386)‌، جزوة درس ژئوپلیتیک، تهران‌، دانشگاه عالی دفاع ملی.
13-  صفوی پور، محمد رضا ، (1386)،روش‌ها و منش‌های  بازیگران در خلیج فارس، انتشارات سایه روشن، چاپ اول
14-  فاضلی‌نیا ، نفیسه  (1386)، ژئوپلیتیک شیعه و نگرانی غرب از انقلاب اسلامی، چاپ اول، تهران، انتشارات شیعه شناسی،
15-  کامیابی، شکرالله (1389) خلیج فارس و امنیت- تهران، مرکز مطالعات خلیج فارس
16-  کوچکی، سجاد (1390)، راهبرد دفاع همه جانبه جمهوری اسلامی ایران  درخلیج فارس و دریای عمان برای مقابله با تهدیدات دریا پایه ناهمطرازآمریکا، دانشگاه عالی دفاع ملی‌، پایان نامة دکتری علوم دفاعی راهبردی‌‌، دانشگاه عالی دفاع ملی‌‌، تهران.
17-  منصوری، جهانگیر (1382)، مجموعه قوانین و مقررات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران‌، تهران، دیدار.
18-  مجتهدزاده ، پیروز (1379)،خلیج فارس ، کشورها و مرزها چاپ اول، تهران ، چاپخانه حیدری. 
19-  میرحیدره، دره (1377).  سیری در تحولات ژئوپلیتیک. مجموعه مقالات کنگره علمی انجمن ژئوپلیتیک ایران
20-  نوروزی، محمد تقی(1385)، فرهنگ دفاعی.  امنیتی، تهران، انتشارات سنا.
 
ب- منابع خارجی
1-      Karabulut, Bilal; (2005).  Strateji Jeostrateji Jeopolitik; Ankara: Platin
2-      - S. H. Amini, International and Legal Problems of The Gulf, London, Limited, 1981, p.  35