بررسی عوامل فرصت‏زا و تهدید آفرین در رابطه با کشور امارات و نقش هریک در همگرایی یا واگرایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری- مدیریت راهبردی نظامی- دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دانشجوی دکتری- علوم دفاعی راهبردی- دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

این
تحقیق به دنبال شناسایی عوامل فرصت‏زا و تهدیدآفرین کشور امارات در همگرایی یا
واگرایی (فرصت‏ها و چالش‏ها) با جمهوری اسلامی ایران است و برای شناخت محیطی، این
سؤال مطرح می‏گردد که موانع و چالش‏های فراروی ایران برای رسیدن به همگرایی
منطقه‏ای با کشور امارات چیست؟ و جمهوری اسلامی ایران از چه فرصت‏هایی در کشور
امارات، برای تسریع در روند همگرایی و پرهیز از واگرایی منطقه‏ای، می‏تواند بهره
ببرد؟ برای پاسخ به این پرسش‏ها ابتدا چارچوب نظری همگرایی و رویکردهای مختلف آن
بررسی و هم‌چنین عوامل و چالش‏هایی که موجب واگرایی منطقه‏ای می‏گردند، تبیین ‏شد.
این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی انجام شد و این عوامل به روش کتابخانه‏ای و تحلیل
اسنادی استخراج و با طراحی پرسشنامه، نظر جامعه آماری در خصوص میزان نقش و کارکرد
این عوامل در همگرایی یا واگرایی کشور امارات با جمهوری اسلامی ایران، به روش
پیمایشی به دست آمد. جمع‏آوری اطلاعات از روش تحقیقات میدانی با استفاده ابزار
پرسش‏نامه محقق ساخته و سؤالات آن با استفاده از طیف لیکرت تهیه شد. ضریب روایی
محتوایی شاخص‏ها از حداقل ضریب محتوایی (0.62)بیشتر شد، و از روایی بسنده برخوردار
گردید پایایی از روش دو نیمه کردن با استفاده از آزمون گاتمن، 0.85 به ‏دست آمد. درنهایت
عواملی هم چون  «وابستگی کشور امارات به
تنگه هرمز»، «شیعیان امارات»، «فرهنگ و دین»، «سپر دفاع موشکی»، «پیمان‏های نظامی
امارات»، «نهایی نشدن مرز امارات با ایران»، «همکاری با قدرت‏های جهانی»، «سیاست‏های
منطقه‏ای امارات»ازجمله عواملی هستند که در همگرایی یا واگرایی کشور امارات با
جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the opportunistic and threatening factors in relation to the UAE and the role of each in convergence or divergence

نویسندگان [English]

  • A Peikarnegar 1
  • A Jahanshahi 2
  • S.H Hosseini 2
1 Graduated Doctor - Strategic Military Management - National Defense University
2 Ph.D. student of Strategic Defense Sciences- National Defense University
چکیده [English]

This research seeks to identify the
opportunistic and threatening factors of the UAE in convergence or divergence
(opportunities and challenges) with the Islamic Republic of Iran, and to
understand the environment, the question arises that the obstacles and
challenges facing Iran What is the achievement of regional integration with the
UAE?And how can the Islamic Republic of Iran benefit
from the opportunities in the UAE to accelerate the process of convergence and
avoid regional divergence?To answer these
questions the theoretical framework and the convergence of different approaches
were studied, as well as regional factors and challenges that led to them, was
determined.his research was done
by descriptive-analytical method and these factors were extracted by library
method and documentary analysis. By designing a questionnaire, the statistical
society regarding the role and function of these factors in the convergence or
divergence of the UAE with the Islamic Republic of Iran through a survey method
Obtained.Collecting information from field research
method by means of a questionnaire and its questions were prepared using a
Likert scale. The content validity coefficients of the indexes increased from
the minimum content factor (0.62), and had a meaningful validity.The reliability of the two-step method was 0.85
using the Gutman test.Finally, there are
factors such as the "dependence of the UAE to the Strait of Hormuz",
"UAE Shiites", "Culture and Religion", "Missile
Defense Shields", "Emirati Military Contracts", "Unfinished
Emirates Boundaries with Iran", "Cooperation" With global powers
"," regional policies of the UAE "are among the factors that
play an important role in the convergence or divergence of the UAE with the
Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Convergence
  • Divergence
  • Opportunities and Threats
  • geopolitics
  • UAE

مراجع

-  امام‏جمعه‏زاده، سیدجواد و همکاران. (1386). "زمینه‏ها و موانع همگرایی در منطقه خلیج‌فارس". مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، سال نوزدهم، ش 4.
-  بختیارپور، علی و همکاران، (زمستان1390). "سنجش عوامل و مؤلفه‏های همگرایی بین ج.ا.ا.  و کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس". تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی. فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شمارة 35.
-  پورطالب، روح‏الله. (اردیبهشت1389). "جزایر سه‏گانه و نقش ایران در امنیت خلیج‏فارس". تهران: مرکز مطالعات خلیج‌فارس، ماهنامه خلیج‏فارس  و امنیت.
-  جعفریان، رسول. (1389). "اطلس شیعه". تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
-  حاجی صادقی، عبدالله. (1383). "آسیب‌شناسی ارکان انقلاب اسلامی ایران"، تهران: فصلنامه حصون، شماره2.
-  حافظ‏نیا، محمدرضا و همکار. (1388). "علایق ژئوپلیتیک و راهبرد ملی مطالعه موردی: ایران نسبت به آسیای مرکزی". تهران: فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک- نشریه علمی – پژوهشی دانشگاه عالی دفاع ملی، سال دهم، شماره 36
-  حافظ‏نیا، محمدرضا و همکاران.(بهار 1391)."بررسی چالش‏های جغرافیای سیاسی در همگرایی منطقه‏ای مطالعه موردی: سازمان همکاری‏های اقتصادی(اکو)"، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال8، ش1.
-  حافظ‏نیا، محمدرضا. (1390). "اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک". مشهد: انتشارات پاپلی.
-  حافظ‏نیا، محمدرضا. (1390). "استراتژی‏های ژئوپلیتیکی تولید صلح، امنیت و توسعه". تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی، جزوه درسی مرتبط با درس: ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی،
-  حافظ‏نیا، محمدرضا. (آذر 1391)."نهادسازی اقتصادی فراگیر و امنیت پایدار در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج‌فارس"، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(h) ، دومین همایش جغرافیا؛ توسعه، دفاع و امنیت.
-  حافظیان، محمدحسین. (تابستان 1388)."روابط ایران و کشورهای عربی خلیج فارس". فصلنامه مطالعات خاورمیانه. سال شانزدهم. ش2.
-  حسن‏بیگی، ابراهیم. (1390). "مدیریت راهبردی". تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها(سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی؛ دانشگاه عالی دفاع ملی.
-  راستی، عمران، و همکاران. (1391). "تأملی بر قلمروسازی و قلمروگستری امارات متحده عربی در خلیج‌فارس". فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دهم، شمارة 38.
-  رشنو، نبی‏الله. (1387). "الزامات ژئوپلیتیک در سیاست خارجی ج.ا.ا.". مجموعه مقالات سیاست خارجی توسعه‌گرا. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک، معاونت پژوهش‏های سیاست خارجی
-  سلامی استاد، محمد. (1390). "اهمیت راهبردی تنگه هرمز در نظام بین‏الملل و نقش آن برای ج.ا.ا". تهران: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال نهم، شماره 101.
-  صفوی، سیدیحیی و همکار. (1390). "پیامدهای احداث جزایر مصنوعی امارات متحده عربی بر ایران در خلیج‌فارس". تهران: انجمن ژئوپلیتیک ایران - فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شمارة 3.
-  صفوی، سید یحیی و همکار. (خردادماه 1391). " امنیت پایدار در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج‏فارس؛ در پرتو ناپایداری نیروهای همگرا و واگرا ساز". چکیده مقالات همایش سراسری: امنیت پایدار. تهران: دانشگاه جامع امام حسین(h)
-  قربانی، مژگان. (1391). "استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در خلیج‌فارس و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ا.". تهران: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، شمارة 38.
-  کاردان، عباس. (1388). "ساختار و توانمندی نظامی کشورها: امارات متحده عربی". تهران: ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال ششم، شماره 68.
-  کردسمن، آنتونی.(1389). "توازن نظامی کشورهای منطقه خلیج‌فارس در سال 2010"، ترجمه: رضا سلطانیان. تهران: ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال هشتم، شماره 86.
-  متقی، ابراهیم و همکار. (1390). "الگو و روند در سیاست خارجی ایران"، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
-  متقی، ابراهیم. (1390). "فرایند تحوّل در کارکرد و ساختار دیپلماسی نظامی آمریکا"،تهران: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، شمارة 14.
-  میرشاه‏ولایتی، فرزانه و همکار.( مترجمان). (1388). "وضعیت دفاعی و امنیتی امارات متحده عربی، شامل پیش‏بینی پنج‌ساله صنعت دفاعی"، تهران: مرکز آینده‏پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
-  نجفی فیروزجایی، عباس. (1388). "نگاه اعراب به ایران؛ گفتمان‌ها و رویکردها"، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک، معاونت پژوهش‏های سیاست خارجی
-  نصری، قدیر(مترجم). (1383). "رهیافتی جامع برای مطالعه امنیت ملی در خاورمیانه"، مارتین، لینورجی.(مؤلف). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی در خاورمیانه.
-  نواده توپچی، حسین و همکار. (1387). "حضور نظامی ناتو در خلیج‌فارس و تأثیر آن بر توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر جنگ آینده". تهران: فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک- نشریه علمی – پژوهشی دانشگاه عالی دفاع ملی، سال نهم، شماره 33.
-  نوذری، فضل‏اله و همکار. (1392). "تبیین عوامل مؤثر ژئوپلیتیکی امارات متحده عربی و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ا.". فصلنامه راهبرد دفاعی، سال یازدهم، شماره 41.
-  یوسفی، ثریا و همکاران. (فروردین 1389). "ژئوپلیتیک سازه‏ای برای همگرایی کشورهای جهان اسلام". مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‏المللی جغرافیدانان جهان اسلام.
ب- سایت:
-  حق‌شناس کمیاب، سیدعلی. (بی تا)."«سیاست خارجی امارات و تنش‌های مرزی با همسایگان". سایت:موسسه مطالعات اندیشه‏سازان نورhttp://www.asnoor.ir/‌
-  کرمی، کامران. (1391). «روابط عربستان و امارات در سایه اختلافات مرزی». وب‌سایت مرکز بین‏المللی مطالعات صلح به آدرس:  http://peace-ipsc.org/fa
-   United Arab Emirates (UAE), 16 April 2007, The Institute for National Security Studies (INSS), http://www.inss.org.il/upload/(FILE)118821447.pdf
مطالعات دفاعی استراتژیک
دوره 16، شماره 73
همه مقالات این شماره پژوهشی می باشد.
مهر 1397
صفحه 87-108

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار