مقاله پژوهشی: شبه الگوی راهبردی تابعیت و ماهیت مرزبانی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، ریاضیات، دانشگاه عالی دفاع ملیmr

2 استاد، جغرافیای سیاسی، دانشگاه عالی دفاع ملی

3 دانشجوی دکتری، دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

وجود بازیگران دولتی، غیردولتی و فرامنطقه‌ای در غالب مرزهای ج.ا.ایران، نقش بازدارندگی-امنیتی مرز را نسبت به نقش ارتباطی- اقتصادی پررنگتر نموده است. بی‌تردید، تأمین امنیت مرز در چنین وضعیتی، نیازمند الگویی راهبردی برای مرزبانی است تا بر اساس آن بتوان راهبردهای مناسب را تدوین و اقدامات اجرایی را برنامه‌ریزی نمود. با وجود متغیرهای مختلف برای الگوی راهبردی مرزبانی، این تحقیق به دنبال مطالعه دو حوزه راهبردی ماهیت مرزبانی و تابعیت مرزبانی است.
ایجاد زیرساخت برای افزایش بهره‌وری سازوکار مرزبانی برای برقراری و حفظ امنیت مرزی بخشی از اهمیت تحقیق است و تداخل در استیفای حقوق مرزی کشور و اتباع آن و پراکندگی تصمیم‌گیری روابط مرزی با کشورهای همسایه نیز قسمتی از ضرورت انجام تحقیق را شکل داد. برای توصیف مبانی نظری، از جامعه اسنادی و برای تعیین متغیرها و روابط آنها از روش همبستگی، نظرات جامعه خبرگی، پیمایش و معادلات ساختاری به صورت آمیخته اکتشافی استفاده شد.
مطابق شبه الگوی به‌دست آمده، از آنجا که محیط عملیاتی در عمده مرزهای ج.ا.ایران دارای ویژگی‌هایی است که بکارگیری اقتضایی ابزار، اقدامات و رویکرد توامان نظامی و انتظامی را تحمیل می‌نماید؛ ماهیت مرزبانی، تلفیقی از ماهیت نظامی و انتظامی و بهترین تابعیت آن، ذیل سازمان انتظامی دانسته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semi-model strategic of the subordination and the substance of borderguarding in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • M.R khorashadizadeh 1
  • M.H Afshordi 2
  • M Sameti 3
1 Associate Professor, Mathematics, Higher National Defense University
2 Professor, Political Geography, Higher National Defense University
چکیده [English]

The presence of governmental, non-governmental and trans-regional agents in the majority of the I.R. Iran's borderguarding has highlighted the role deterrence-security than the role of communication-economy of the borders. Undoubtedly, ensuring border security in such situations requires a strategic model for border guarding, based on which appropriate strategies can be formulated and executive actions can be planned. Despite the different variables for the strategic model of border, this reaserch seeks to study the two strategic areas of border substance and border subordination.
Developing infrastructures to increase the productivity of the border mechanism to establish and maintain border security is a part of the importance of the research, and interference in the enforcement of border rights of the country and its citizens and the dispersion of decision-making border relations with neighboring countries also formed part of the research need. To describe the theoretical foundations, the documentary community was used and to determine the variables and their relationships, the method of correlation, expert community views, survey and structural equations were used in an exploratory mix.
According to the obtained pseudo-model, since the operational environment in the main borders of the Islamic Republic of Iran has features that impose the contingent use of tools, measures and approach of both military and law enforcement; The nature of the border is a combination of military and law enforcement nature, and its best allegianceis considered under the law enforcement organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Border
  • Borderguarding
  • Border security
  • the subordination of borderguarding
  • the substance of borderguarding
  • فهرست منابع:

    - امام خامنه‌ای(مد‌ظله‌العالی))، مجموعه بیانات، قابل‌دسترسی در:WWW.Khamenei.ir

    الف- منابع فارسی

    • آیین‌نامه مرزبانی مصوب ۱۳۳۸
    • احمدی، محمدحسن،(1394)، تبیین مفهوم مرز و جایگاه آن در فقه سیاسی اسلام، تهران، انتشارات مرزبانان.
    • اخباری، محمد و نامی، محمدحسن،‌(۱۳۹۷)، جغرافیای ‌مرز با تأکید بر مرزهای ‌ایران، تهران، سازمان‌ جغرافیایی‌ ن.م
    • اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
    • افشردی،محمدحسین‌وجانپرور،محسن و احمدی پور، زهرا و قصری، محمد،(۱۳۹۳)، تبیین شاخص‌های مؤثر در مدیریت مرزها، فصلنامه ژئوپلیتیک، ش۲.
    • بدیعی ازنداهی، مرجان و غلامی، بهادر و میراحمدی، فاطمه،(۱۳۹۴)، مطالعه تطبیقی مفهوم قلمرو و قلمروسازی در قوانین اساسی مشروطه و ج.ا.ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ۱۱، شماره اول.
    • حافظ نیا، محمدرضا،(1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی.
    • رضایی، غلام‌رضا،(۱۳۸۵)،سازمان‌ها و نهادهای ‌مرتبط ‌با مرزبانی، تهران، دانشگاه علوم انتظامی.
    • خطایی، غلامحسین،(1374)، مرزبانی، تهران، معاونت آموزشی ناجا.
    • ریاضی، عبدالله،(1335)، تاریخ ایران، تهران، انتشارات امیرکبیر.
    • زرقانی، سید هادی،(1386ش)، مقدمه‌ای‌ بر شناخت ‌مرزهای‌ بین‌المللی، تهران، دانشگاه ‌علوم انتظامی.
    • زرقانی، سید هادی،(۱۳۸۶)، عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر نقش و کارکرد مرزها با تأکید بر مرزهای ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک،سال۳، شماره۲.
    • زرقانی، هادی واعظمی،هادی و لطفی، امین،(۱۳۹۲)، بررسی شیوه‌ها و سیاست‌های مدیریت مرزهاونقش آن‌درامنیت مرز.نمونه موردی:مرزهای شرقی ایران،مجله جغرافیاوتوسعه ناحیه، ش۲۰.
    • ستاره، جلال،(۱۳۸۸)، نگرش مفهومی به مرزهای ایران‌زمین، جلد1و2و3 تهران، ‌تحقیقات‌ کاربردی ‌مرزبانی ‌ناجا.
    • عندلیب، علیرضا،(۱۳79)،آمایش‌مناطق‌مرزی‌باتاکیدبرملاحظات‌امنیتی‌دفاعی،دانشگاه‌تهران.
    • غفوری،ناصر،(1394)، آشنایی با مرزبانی کشورهای همسایه، تهران،دانشگاه علوم انتظامی امین.
    • فره‌وشی، بهرام،(۱۳۷۹)، ایرانوویج، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    • قانون ارتش ج.ا.ایران
    • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
    • قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح ج.ا.ایران
    • قانون ناجا مصوب ۱۳۶۹
    • قوام، سید عبدالعلی، (138۴)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران، سمت.
    • قیطاسی، حسن‌رضا و رضایی، غلامرضا(1395)، تاریخچه ‌مرز و مرزبانی ‌در ایران، دانشگاه علوم انتظامی.
    • مطالعات گروهی دوره ۸ امنیت ملّی،(1391)، الگوی تدوین راهبرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • معطوفی، اسدالله،(1382)، تاریخ چهارهزارساله ارتش ایران، جلد 1 و 2، نشر ایمان.
    • منظری، علیرضا (معاون پیشین امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری)،( ۲۵/۵/۱۳۹۵)، «مرز فرودگاه بین‌المللی» و «مرز هوایی» کجاست؟ قابل‌دسترس در:ir..w.w.w.
    • نایب‌پور، محمد و ویسیان، محمد،(1396)،مسائل‌فرهنگی-اجتماعی ‌اقوام ‌در مرزهای ‌ایران ، دانشگاه ‌علوم انتظامی.

    ب – منابع انگلیسی

    • Abeyratne, R, (2012), Aviation Security Law, Heidelberg: Springer.
    • Duo, Hwan. Kim, (2008) Essays for the study of the international air and space law. Paju: Korean Studies Information Company.
    • Hobart, Tas, (24 December 1947 Retrieved 23 January 2014), Record Strait Traffic Due Today. The Mercury. National Library of Australia.
    • Milde, M, (2012), International Air Law and ICAO, The Hague,