مقاله پژوهشی: تاب‌آوری زیرساخت‌های آب شرب کشور با رویکرد پدافندغیرعامل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی

2 استادیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر

3 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیر عامل دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

آب به عنوان یکی از مهم­ترین عوامل حیات، جزء مصارف دائمی بشر محسوب می­شود و زندگی بشر را همواره تحت تأثیر قرار داده است. زیرساخت­های تامین آب شرب ازجمله زیر ساخت­های مهم و بخشی از شریان­های حیاتی چه در شرایط معمول و چه در شرایط اضطرار تلقی می شوند. این حساسیت مضاعف و بی­سابقه، ثمره افزونی تقاضا و کمیابی منابع آب با کمیت و کیفیت مناسب است. در حال حاضر با بروز تهدیدات طبیعی منجمله خشکسالی و تغییر اقلیم در سطح کشور، دشمن با سوء استفاده از این تهدیدات و انجام اقداماتی خصمانه همچون عملیات روانی و ایجاد اختلال و یا حذف کارکرد زیرساخت‌های آب شرب، می­تواند مردم را علیه دولت و حاکمیت تحریک نموده تا سریع­تر و با نتیجه بهتری به اهداف خود دست پیدا نماید. بنابراین توجه به زیرساخت­های آب شرب برای افزایش تاب­آوری با رویکرد پدافندغیرعامل امری بسیار مهم تلقی می­شود.
این پژوهش باهدف شناسایی مولفه­ها و شاخص‌های بعد تاب­آوری زیرساخت­های آب شرب کشور بوده و در پی یافتن پاسخ سؤال" تاب­آوری زیرساخت­های آب شرب کشور با رویکرد پدافند غیرعامل" است. نوع تحقیق کاربردی - توسعه‌ای با رویکرد آمیخته بوده که با استفاده از روش پیمایش و پنل خبرگی انجام و برای رسیدن به اهداف این پژوهش ابتدا با مرور ادبیات تحقیق، اسناد بالادستی، انجام مصاحبه با نخبگان و نشست خبرگی مهم‌ترین مولفه­ها و شاخص­های مؤثر بر تاب­آوری زیرساخت­های آب شرب کشور را احصاء و با جمع‌آوری داده‌ها و روش معادلات ساختاری، چارچوب پیشنهادی از طریق پرسشنامه طراحی و برای جامعه آماری 73 نفر به‌صورت هدفمند در دسترس تکمیل و مدل نهایی تحقیق ارائه شد. تجربه و تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از روش معادلات ساختاری و بر اساس یافته‌های پژوهش نشان می­دهد که مؤلفه مقاومت (با ضریب مسیر684/0) بالاترین اثرگذاری بر بعد تاب‌آوری زیرساخت‌های آب شرب کشور دارد و بعد از آن به ترتیب مولفه ترمیم(با ضریب مسیر 473/0)، آمادگی(با ضریب مسیر 416/0) و پایداری(با ضریب مسیر 306/0) بیشترین تاثیر را دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Resilience of the country's drinking water infrastructure with a passive defense approach

نویسندگان [English]

  • Gh.R Jalali Farahani 1
  • M.A Nekoui 2
  • A Abparvar 3
1 PhD student of non-operatinAssociate Professor of the Higher National Defense Universityg strategic defense management of National Defense University
2 Assistant Professor of Malik Ashtar University of Technology
3 PhD student of non-operating strategic defense management of National Defense University
چکیده [English]

As one of the most important factors of life, water is one of the commonly uses of humans and has affected their life. Drinking water supply infrastructures are considered one of important infrastructures and both in normal and emergency conditions is a vital part of lifelines. This extra and unprecedented sensitivity is result of increasing demand and scarcity of water resources with appropriate quantity and quality. Now, with the emergence of natural disasters including drought and climate change in our country, the enemy can incite people against the government and sovereignty by abusing these threats and carrying out hostile actions such as psychological operations and creating disruption or eliminating the functioning of drinking water infrastructures to achieve their goals faster and with better results. Therefore, it is very important to pay attention to drinking water infrastructure to increase resilience against threats with the approach of homeland security.
This study aims to identify components and indicators of resilience of the country's drinking water infrastructure and seeks to find an answer to the question "resilience of the country's drinking water infrastructure with the approach of passive defense ". It is an applied and developmental study with mixed approach, which was carried out using the survey method and expert experiences. In order to achieve the goals of this research, first the most important components and indicators affecting the resilience of the country's drinking water infrastructure is identified by reviewing the research literature, upstream documents, conducting interviews and hold meetings with experts, and then by collecting data and with using structural equations method, the proposed framework was designed through a questionnaire and was presented to the available statistical population of 73 people in a purposeful manner and finally the final research model was presented.
Data analysis using structural equations method and based on research findings show that the robustness components (with a path coefficient of 0.684) has the highest effect on the resilience of drinking water infrastructure in the country and after that, the recovery components (with a path coefficient of 0.473), preparedness components (with a path coefficient of 0.416) and stability components (with a path coefficient of 0.306) respectively have the greatest impact.

کلیدواژه‌ها [English]

  • resilience
  • drinking water infrastructure
  • passive defense

مراجع

  • فهرست منابع:

    • قرآن کریم، ترجمه حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی
    • امام خامنه­ای(مدظله‌العالی) ، مجموعه بیانات، قابل‌دسترسی در: farsi.khamenei.ir
    • سند راهبردی پدافند زیستی کشور-1392
    • سند راهبردی پدافندغیرعامل صنعت آب،1400
    • سیاست های کلی پدافند غیرعامل کشور(1389)

    الف- منابع فارسی

    • بشیری، سعید. بیات، بهرام. جمشیدی، شروین. صالح زاده، رضا.(1400)، " تبیین ابعاد و مولفه­های تاب­آوری در مدیریت بحران آب(مورد مطالعه: شهر تهران)"، فصلنامه علمی مطالعات بین رشته­ای دانش راهبردی، سال یازدهم، شماره 44
    • بشیری، سعید. بیات، بهرام. جمشیدی، شروین. صالح زاده، رضا.(1400)، " سیر تکوین و تحول الگوهای مفهومی تاب­آوری در مدیریت بحران جوامع"، فصلنامه علمی مطالعات بین رشته­ای دانش راهبردی، سال یازدهم، شماره 39
    • بهرام پور، افشین، (1398)، "تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی (سیاست‌ها و اصول مهندسی) ." کرج: انتشارات آذرگان.
    • حصاری زنوزی، نیکو(1389). "مدیریت و انتخاب گزینه مناسب تأمین آب آشامیدنی سالم پس از سوانح طبیعی. "پایان نامه کارشناسی ارشد.
    • چاروسایی، اکبر(1397)، "تاب آوری شهری. "تهران: انتشارات آکادمیک.
    • دشتی، رضا. گیلانی، محمدامین. قاسمی، مصطفی. شریف مقدم، حمیدرضا. شاکری، حسن(1397)،" تاب آوری در سیستم های توزیع برق. "تهران: انتشارات قائم.
    • رضایی، محمدرضا. سرائی، محمدحسین . بسطامی نیا، امیر.(1395) ". تبیین و تحلیل مفهوم«تاب آوری» و شاخص ها و چارچوب های آن در سوانح طبیعی. " فصلنامه د‌‌انش پیشگیری و مدیریت بحران، د‌‌وره ششم، شماره اول.
    • رضایی، محمدرضا.(1392). "ارزیابی تاب آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی، مطالعه موردی محله های شهر تهران. "دو فصلنامه مدیریت بحران، دوره دوم، شماره 1
    • محرابیان، علی اکبر،(1400)، برنامه وزیر نیرو در دولت سیزدهم
    • نکویی، محمد علی. عباس زاده، ع. توفیقی، ف م.تقی پور، ز. جلالی، غ. (1399). "امنیت و تاب آوری شبکه زیرساخت های حیاتی. "تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر

    ب – منابع انگلیسی

    • Bruneau, M., et. al.) 2003(.A Framework to Quantitatively Assess
    • Boltz, Frederick., N. LeRoy Poff, Carl Folk, Nancy Kete, Casey M. Brown, Sarah St. George Freeman, John H. Matthews, Alex Martinez, Johan Rockström, (2019), Water is a Master Variable: Solving for Resilience in the Modern Era, Water Security, 8-100048
    • Critical Infrastructure Partnership Advisory Council(CIPAC),DHS - Annual Report 2009
    • Cbinet Office London, UK,(2011), " Keeping the country running: natural hazards and infrastructure".
    • Gibson, Carl & Tarrant,(2010), A 'conceptual models' approach to organisational resilience: Gibson and Tarrant discuss the range of inter-dependant factors needed to manage organisational resilience. Australian Journal of Emergency Management, 25(2), pp. 6-12.
    • Holling, C. S., (1973), "Resilience and stability of ecological systems", Annual Review of Ecology and Systematic, 4, Pp. 1-23
    • Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2017). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM), 2nd Ed., Sage: Thousand Oaks.
    • Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. In New challenges to international marketing. Emerald Group Publishing Limited.
    • Pal,R., Torstensson,H., & Mattila, H. (2014). "Antecedents of organizational resilience in economic crises – an empirical study of Swedish tetile and clothing SMEs". International Jornal of Production Economic, 147, 410-428
    • Laitinen Jyrki, Kallio Johanna, Katko Tapio, Hukka Jarmo and Juuti Petri, (2020). Resilient Urban Water Services for the 21th Century Society—Stakeholder Survey in Finland, Water, 12, 187; doi:10.3390/w12010187
    • Yun-cai Wang, Jia-ke Shen, Wei-ning Xiang, Jie-Qiong Wang, (2018), Identifying characteristics of resilient urban communities through a case study method, Journal of Urban Management, 7:141-151
مطالعات دفاعی استراتژیک
دوره 20، شماره 90 - شماره پیاپی 90
سال بیستم، شماره 90- زمستان 1401
دی 1401
صفحه 115-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار