مقاله پژوهشی: پایش محیطی پیشران‌ها و روندهای مؤثر بر تهدیدات آینده از منظر دفاع دانش‌بنیان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دانشیار مدیریت راهبرد نظامی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

هدف از پایش محیطی موضوعات، افزایش شناخت، تسهیل و تسریع در بررسی و تحلیل آن‌ها است. با توجه به گستردگی موضوع تهدید، مکاتب گوناگون و نظریه‌پردازان حوزه امنیت، تهدیدات را از زوایای مختلف موردبحث قرار می‌دهند. ضعف در شناخت صحیح تهدیدات آینده، باعث نبود زبان مشترک و بیشتر شدن اشتباهات در تجزیه‌وتحلیل برای تصمیم سازان دفاعی خواهد شد. رویکرد دفاع دانش­بنیان به‌عنوان ابزاری جهت تأمین امنیت کشور، با بهره‌گیری از تمامی توانایی‌های دفاع دانشی است. با استفاده از قابلیت‌های دفاع دانش­بنیان، می‌توان تهدیدکننده و تهدیدشونده را شناسایی، مرجع مقابله‌کننده با تهدید و چگونگی دفع آن را با سیاست سازی، تدوین رهنامه و راهبرد بیان نمود. لذا مقاله حاضر سعی دارد با پایش محیطی پیشران‌ها و روندهای جهانی مؤثر بر تهدیدات نظامی آینده، آن‌ها را بازشناسی نموده و درجه اهمیت هرکدام را از منظر دفاع دانش‌بنیان بیان نماید. تحقیق حاضر از نوع کاربردی- توسعه‌ای و ازنظر روش، توصیفی- تحلیلی است. حجم نمونه این تحقیق شامل 77 نفر از خبرگان و کارشناسان با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌­بندی تصادفی هستند. در این تحقیق از روش کتابخانه‌ای و میدانی جهت گردآوری اطلاعات و از ابزار مصاحبه و پرسشنامه­ی بسته بهره برده شده است. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می‌دهد، می‌توان با استفاده از توانمندی و قابلیت‌های مؤلفه‌های دفاع دانش­بنیان، امکان شناخت بیشتر تهدیدات آینده را مهیا نمود و بستر مناسب‌تری برای تسهیل و تسریع در بررسی و تحلیل تهدیدات برای سامانه دفاعی کشور آماده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Environmental monitoring of drivers and trends affecting future threats from the perspective of knowledge-based defense

نویسندگان [English]

  • M.R Mervinam 1
  • Y Abedi 1
  • Kh Boalhassani 2
1 PhD in Strategic Management of Passive Defense, Higher National Defense University
2 Associate Professor of Military Strategy Management, Higher National Defense University
چکیده [English]

The purpose of environmental monitoring of issues is to increase cognition, facilitate and expedite their review and analysis. Given the breadth of the threat, various schools and security theorists discuss threats from different angles. Lack of proper understanding of future threats will lead to a lack of common language and more errors in analysis for defense decision makers. The knowledge-based defense approach is a tool to ensure the security of the country, using all the capabilities of knowledge defense. Using the capabilities of knowledge-based defense, it is possible to identify the threat and the threatened, the authority to deal with the threat and how to repel it by policy-making, development of guidelines and strategies. Therefore, the present article tries to identify the impulses and global trends affecting future military threats by environmental monitoring, and to express the importance of each from the perspective of knowledge-based defense. The present research is of applied-developmental type and in terms of method, descriptive-analytical. The sample size of this study includes 77 experts using stratified random sampling method. In this research, library and field methods have been used to collect information and closed interview and questionnaire tools have been used. The results of this study show that by using the capabilities and capabilities of knowledge-based defense components, it is possible to identify more future threats and provide a better platform to facilitate and expedite the review and analysis of threats to the country's defense system. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monitoring
  • Knowledge-Based Defense
  • Propulsion
  • Trend
  • Military Threats
  • Future
  • منابع فارسی.

    • نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، چاپ دوم (1386)، مشهد، آئین تربیت.
    • امام خامنه­ای (مدظله‌العالی)، مجموعه بیانات، قابل‌دسترسی در khamenei.ir
    • بوزان، باری، 1378، مردم، دولت‌ها و هراس: تهران پژوهشکده مطالعات راهبردی
    • حافظ نیا، محمدرضا،1385، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
    • حبیبی، نیک بخش، 1391، ارائه مدل راهبرد دفاعی مطلوب بر مبنای چرخش راهبردی از تهدید محوری به آسیب محوری، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دهم، شماره 40،
    • حسن‌زاده، محمد؛ طرحانی، فرهاد؛ دفاع دانش­بنیان در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، فصل­نامه­ی دانش انتظامی، دوره­ی اول، شماره­ی اول، 1390
    • حسنلو، خسرو، 1384، تأثیر ویژگی‌های جنگ‌های آینده بر سیاست دفاعی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی
    • پژوهشکده مطالعات راهبردی ،(1392)، برآورد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در افق 10 ساله، جمعی از نویسندگان ، تهران
    • علیزاده، عزیز، 1388، بررسی سناریوهای جنگ آینده با تأکید بر فناوری‌های دفاعی، ناشر: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی
    • عمید، حسن،1381، فرهنگ فارسی عمید : تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر.
    • عیوضی، محمدرحیم، 1388 ، آینده انقلاب اسلامی و منازعات آیندۀ جهان، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی ، سال ششم، شماره 18 ،پاییز
    • غلام پور، احمد، 1389، رساله راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدید نظامی آمریکا، تهران: دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام)
    • فولادی، قاسم و پدرام، عبدالرحیم، 1388، پیشران­ها و روندهای تأثیرگذار بر سازمان­های نظامی، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، چاپ اول، شهریورماه
    • گروه مطالعاتی،1387، «تهدیدات قدرت ملی، شاخص‌ها و ابعاد»، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • گروه مطالعاتی،1394، ارائه الگوی راهبردی دفاع دانش‌بنیان برای مقابله با تهدیدات آینده، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • ماندل، رابرت،1377، چهره متغیر امنیت ملی: تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی
    • محمود زاده، ابراهیم، 1380، رساله دکترا ی تدوین الگوی راهبرد توسعه فناوری دفاعی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی
    • مرادیان، محسن، 1390، مدل‌سازی ریاضی برای سنجش امنیت خارجی مطالعه موردی: جمهوری اسلامی ایران فصلنامه ژئوپلیتیک سال هفتم، شماره اول
    • مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، 1387، علائم ضعیف، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری‌های دفاعی، گروه پژوهشی دانش و فناوری آینده‌اندیشی

    منابع انگلیسی.

    • Oxford advanced learners dictionary،2005, 7th edition: London, oxford press; thread
    • Liu, S،Strategic Scanning and Interpretation Revisited, Industrial Management & Data systems, 98/7, 1998, 295-312.
    • Walt, Stephen M،1994 Alliance Formation and the Balance of World Power Michael E.Brown, eds. In The Perils of Anarchy: Contemporary Realism and International Security, London, MIT Press. Joseph S.Nye, Soft Power: the Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs, 2004.

    اسناد و گزارشات

    • Global Trends 2015: A Dialogue about The Future with Nongovernment Experts, National Intelligence council (NIC), December 2000
    • Global Trends 2025: A Transformed World, National Intelligence council (NIC),2007
    • Sources of Conflict In the Greater Middle east, By: O. Lesser, Bruce R. Nardulli, and Lory A. Arghavan, Rand, 1996
    • Strategic Futures Thinking: meta-analysis of published material on Drivers and Trends, by: Simon Davies, Ben Bolland, Kirsty Fisk, Mike Purvis, DERA (an Agency of the UK Ministry of Defense), 2001
    • The WORLD AROUND RUSSIA: 2017, an Outlook for the Midterm Future, THE COUNCIL ON FOREIGN AND DEFENSE POLICY STATE UNIVERSITY– HIGHER SCHOOL OF ECONOMICS, RIO-CENTER, MOSCOW 2007
    • The DCDC Global Strategic Trends Program: 2007-2036, Development, Concepts and Doctrine Center (DCDC), Third Edition, 2007
    • The Future Of Conflict: Looking Out To 2020, by: C J Dick, Conflict Studies Research Cent, Defense Academy of the United Kingdom, ISBN 1-904423036-1, 2003
    • The Future Security Environment in the Middle East Conflict, Stability, and Political Change, Edited by Nora Bensahel and Daniel Byman, Rand, Project AIR FORCE,2004
    • The Future Strategic Context for Defence, Foreign and Common wealth Office (FCO) & UK Ministry of Defense (MOD)، 2007
    • The Joint Operational Environment, The World Through 2030 and Beyond, United States Joint Forces Command, September 2006
    • The World in 2030; Spain (Itxaropena); Ray Hammond; 2007; ISBN: 978-2-916209-80
    • The National Security Strategy of the United Kingdom Security in a Interdependent World, Cabinet Office, March 2008
    • The Joint Operating Environment Challenges and Implications for The Future Joint Force, United States Joint Forces Command, 2008, 51- Trends and Near–Term Threats to International Security and Stability, By: Jay Friedenberg, Gordon Silverman, 2006
    • Sector Futures: Defense industry sector, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, The European Monitoring Center on Change (EMCC), Wyattville Road, Loughlinstown, Dublin 18, Ireland, eurofound.eu.int, 2006
    • The Joint Operational Environment: The World Through 2030 and Beyond,United States Joint Forces Command, September 2006
    • The Joint Operational Environment: Trends & Challenges for the Future Joint Force Through 2030, United States Joint Forces Command, May 2007