مقاله پژوهشی: شناخت ابعاد عملکردی جریان‌های تکفیری با رویکرد نظامی - امنیتی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم دفاعی راهبردی دافوس ارتش جمهوری اسلامی ایران

2 استادیار مدیریت دولتی دافوس ارتش جمهوری اسلامی ایران

3 دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

4 دانشجوی دکتری مدیریت دفاعی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

مقوله امنیت در جهان اسلام، ازجمله مباحث اساسی این پژوهش می‌باشد و هدف اصلی جریان تکفیری تقلیل و از بین بردن امنیت در کشورهای اسلامی می‌باشد. این تحقیق برمبنای هدف از نوع کاربردی، برمبنای روش از نوع پیمایشی و برمبنای نوع داده‌های مورداستفاده از نوع آمیخته است. این پژوهش باهدف شناسایی ابعاد عملکردی جریان‌های تکفیری با رویکرد نظامی- امنیتی طراحی‌شده است. جامعه آماری این پژوهش 30 نفر از خبرگان می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی بوده و با استفاده از ابزارهای پرسش‌نامه و فیش‌برداری، داده‌های لازم جمع‌آوری شدند. برمبنای نتایج تحقیق، 7 بعد شناسایی شد که مهم‌ترین بعد از ابعاد عملکردی جریان‌های تکفیری با رویکرد نظامی– امنیتی، بعد عملیات روانی با استفاده از اقدامات بی‌رحمانه و وحشیانه به‌منظور ایجاد رعب و وحشت و استفاده از زور و خشونت و اشاعه این موضوع با استفاده از عملیات سایبری و فضای مجازی به‌منظور درونی کردن تنش و مقابله با فرق اسلامی و انحراف در فلسفه جهاد است. جریان‌های تکفیری با ادامه روند، وحشت‌آفرین و دهشت‌آور خود خطرات بالقوه‌ای را برای کشورهای مسلمان منطقه و جهان اسلام به وجود آورده‌اند؛ که عمده‌ترین آن‌ها، تضعیف جبهه مقاومت ضد صهیونیستی در منطقه از طریق انهدام زیرساخت‌های کشورهای حوزه مقاومت و کمک به پیشرفت پروژه اسلام هراسی و نشان دادن یک چهره خشن از اسلام در سطح جهان است. در این راستا حرکات ارزنده‌ای همچون تقویت ساختارهای سازمانی و تجهیزاتی نیروهای مسلح کشورهای اسلامی مخالف جریان تکفیر و انعقاد پیمان‌های دفاعی، امنیتی میان این کشورها و انتقال تجارب نظامی حاصل از نبردهای محور مقاومت پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Understanding the functional dimensions of takfiri movements with a military-security approach

نویسندگان [English]

  • E Sharifan 1
  • O Ardalan 2
  • D Zanjani 3
  • Gh Nasirpour 4
1 Assistant Professor of Strategic Defense Sciences Davos Army of the Islamic Republic of Iran
2 Assistant Professor of Government Management, Davos Army of the Islamic Republic of Iran
3 PhD in Strategic Defense Sciences, Higher National Defense University
4 PhD student in Defense Management, Higher National Defense University
چکیده [English]

The issue of security in the Islamic world is one of the main topics of this research and the main goal of the takfiri movement is to reduce and eliminate security in Islamic countries. This research is based on the purpose of the applied type, based on the survey type method and based on the type of data used of the mixed type. This study is designed to identify the functional dimensions of takfiri movements with a military-security approach. The statistical population of this study is 30 experts. The method of data collection was library and field and the necessary data were collected using questionnaires and filing tools. Based on the results of the research, 7 dimensions were identified that the most important dimension of the functional dimensions of takfiri movements with a military-security approach, the dimension of psychological operations using brutal and brutal actions to intimidate and use force and violence and spreading this issue using Cyber ​​operations and cyberspace are aimed at internalizing tensions and confronting Islamic differences and deviations in the philosophy of jihad. The Takfiri currents, as they continue their horrifying and terrifying process, have created potential dangers for the Muslim countries of the region and the Islamic world; The most important of these is the weakening of the anti-Zionist resistance front in the region by destroying the infrastructure of the countries in the field of resistance and helping to advance the Islamophobia project and showing a harsh face of Islam in the world. In this regard, valuable moves such as strengthening the organizational structures and equipment of the armed forces of Islamic countries against the takfir movement and concluding defense and security agreements between these countries and transferring military experiences from the resistance-based battles are suggested. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Takfiri currents
  • military-security
  • Islamic world
  • strategy
  • threat
فهرست منابع:
- "قرآن کریم"، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای
- "نهج‌البلاغه" (1386)، ترجمه محمد دشتی، چاپ دوم، مشهد، آئین تربیت
- امام خمینی (رحمت ا... علیه) (1379)، "صحیفه نور"، ج 2، 8، 10، 14، 15، 16، 19، 20، چاپ سوم، تهران
- امام خمینی (رحمت ا... علیه) (1376)، "توضیح المسائل"، دفتر حفظ و نشر آثار امام (رحمت ا... علیه)، تهران
- امام خامنه­ای (مدظله‌العالی) (1400)، "مجموعه بیانات"، قابل دسترسی در: www.khamenei.ir
- اسعدی، علی (1388)، "ریشه‌یابی رویکرد ظاهرگرایانه در فهم قرآن"، فصلنامه معرفت، شماره 73
- پاکتچی، احمد (1390)، "بنیادگرایی و سلفیه"، تهران، دانشگاه امام جعفر صادق (علیه السلام)
- تودنهرفر، یورگن (1394)، "ده روز با داعش از درون دولت اسلامی"، جلد یکم، قم
- توکلیان اکبری، محمود (1391)، "بررسی ریشه‌های تکفیر در اندیشه فقهی"، دانشگاه فردوسی مشهد
- تهامی، سیدمجتبی (1385)، "امنیت ملی دکترین سیاست‌های دفاعی و امنیتی"، چاپ یکم، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش
- جعفریان، رسول (1377)، "تاریخ سیاسی اسلام"، تاریخ خلفا، قم
- حافظ‌نیا، محمدرضا (1387)، "مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"، تهران، انتشارات سمت
- خدادادی، حسن (1393)، "جغرافیای سیاسی تروریسم تکفیری در قاره آفریقا"، تهران
- خسروی، احمدعلی (1380)، "وهابیت و ریشه‌های تاریخی وهابی گری"، قم
- دارا بن حزم، قاهره (1429 ه.ق)، "الجامع الفرید فی شرح کتاب التوحید"
- دهشیار، حسین (1389)، "سیاست خارجی آمریکا"، خاورمیانه و دموکراسی، تهران
- رادگودرزی، معصومه (1392)، "نقش القاعده در تحولات عراق"، دانشگاه گیلان
- رضوانی، علی‌اصغر (1388)، "شناخت سلفی‌ها"، قم، مسجد مقدس جمکران
- رفیعی، محمدحسین (1387)، "سرچشمه اندیشه وهابیت"، مجله میقات حج، شماره 65
- رمضانی، حسین‎علی؛ جمشیدی، مهدی؛ زمانی، سعید و خسروی، حمید (1392)، "ارائه مدل تحلیل"
- زادفلاح فرشمی، علی­رضا (1390)، "اسلام­هراسی و نقش آن در صلح و امنیت جهانی"، دانشگاه گیلان
- سبحانی، جعفر (۱۳۸۳)، "آئین وهابیت"، قم، مشعر
- عباس‌زاده، مهدی (1386)، "بنیادگرایی اسلامی و خشونت با نگاهی بر القاعده"، دانشگاه فردوسی مشهد
- عدالت نژاد، سعید و نظام‌الدینی، سیدحسین (1390)، "سلفیان تکفیری یا الجهادیون، خاستگاه و اندیشه‌ها"، تاریخ و تمدن اسلامی، تهران
- عزیزالهی نجف­آبادی، حکیمه (1390)، "اندیشه تقریب و امنیت جهان اسلام"، دانشگاه باقرالعلوم
- علیزاده موسوی، سیدمهدی (1389)، "سلفی گری و وهابیت"، جلد یکم، قم
- علیزاده موسوی، سیدمهدی (1391)، "بیداری اسلامی"، تهران، معاونت آموزش بعثه­ مقام معظم رهبری (مدظله­العالی) در سازمان حج و زیارت
- فقیهی، علی‌اصغر (1366)، "وهابیان"، چاپ سوم، تهران، صبا
- فوزی، یحیی (1389)، "گونه شناسی فکری جنبش‌های اسلامی معاصر و پیامدهای سیاسی - امنیتی آن در جهان"، تهران
- گلی‌زواره، غلامرضا (1386)، "شناخت کشورهای اسلامی و نواحی مسلمان‌نشین جهان"، تهران
- مجلسی، محمدباقر (1403 ه.ق)، "بحارالانوار"، جلد 110، بیروت
- محمودیان، محمد (1390)، "بنیادهای فکری القاعده"، تهران، دانشگاه امام جعفر صادق (علیه السلام)
- محمودیان، محمد (1391)، "تأثیر اندیشه‌های نوسلفیسم بر روند فکری، ایدئولوژیک القاعده"، دانشگاه امام جعفر صادق (علیه السلام)
- واعظی، محمود (1390)، "انقلاب و تحول سیاسی در خاورمیانه"، تهران
- مهدوی، رحمت (139۴)، "رهبران فکری جنبش سلفی گری"، ماهنامه بصائر، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش
- نجات، سیدعلی (139۵)، "کالبدشکافی داعش (ماهیت، ساختار تشکیلاتی، راهبردها و پیامدها)"، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر