مقاله پژوهشی: آسیب‌شناسی برنامه درسی و آموزشی آمادگی دفاعی در آموزش‌های عمومی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشکده امنیت داخلی- پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس

2 دانشیار دانشگاه جامع امام حسین (علیه‌السلام)

چکیده

برنامه درسی آمادگی دفاعی در نظام آموزش­های عمومی، از بسترهای اصلی انتقال دانش و مهارت­های مقدماتی و همگانی دفاعی (عامل و غیرعامل) به نسل آتی کشور است. هم­اکنون، کیفیت و کمیت عناصر اصلی برنامه درسی آمادگی دفاعی پاسخ‌گوی نیازهای دفاعی کشور در حوزه جنگ سخت و نرم نیست و به­رغم بسترهای مناسب قانونی، آموزش­های مربوطه جایگاه مناسبی در برنامه­های آموزش عمومی ندارد. این مقاله، گزارش پژوهشی اقدامات و فعالیت­های پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس و سازمان­های همکار در سال­های 1397 و 1398 است که متناسب با مفاد تفاهم­نامه بین وزارت آموزش­وپرورش و ستاد کل نیروهای مسلح تنظیم گردیده است. هدف پژوهش، آسیب‌شناسی «برنامه درسی آمادگی دفاعی» و «سازوکارهای آموزشی و تربیتی معلمان» و درنهایت ارائه پیشنهادات راهبردی برای احراز جایگاه واقعی برنامه درسی آمادگی دفاعی است. پژوهش از نوع کاربردی است و داده­ها و اطلاعات آن با روش کتابخانه­ای و میدانی جمع‌آوری‌شده؛ به این منظور، نخست، جایگاه قانونی و تکالیف مصرح سازمانی در ارتباط با درس آمادگی دفاعی برشمرده شده است؛ سپس، اجزا و عناصر اصلی برنامه درسی معرفی و تشریح گردیده است؛ پس‌ازآن، وضع موجود برنامه درسی آمادگی دفاعی بر اساس بررسی میدانی تشریح و تجزیه‌وتحلیل شده و آسیب‌ها و نقاط ضعف آن احصاء شده است؛ و در مرحله بعد، اقدامات پژوهشگاه در هماهنگی با سایر مراجع ذی‌صلاح در رابطه با برنامه درسی و آموزشی آمادگی دفاعی ذکرشده؛ و درنهایت، پیشنهادات راهبردی برای احراز جایگاه واقعی درس آمادگی دفاعی ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation and Pathology of Defense Readiness curriculum in General Education

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein Elhami 1
  • H.M Piri 2
1 Interior security institute,, holy defense research center
2 Associate Professor of Imam Hussein University (PBUH)
چکیده [English]

The defense readiness curriculum in the public education system is one of the main platforms for transferring basic and general defense knowledge and skills (active and passive) to the next generation of the country. At present, the quality and quantity of the main elements of the defense readiness curriculum do not meet the defense needs of the country in the field of hard and soft war, and despite the appropriate legal framework, the relevant training does not have a proper place in public education programs. This article is a research report on the activities of the Holy Defense Research Institute and partner organizations in 1397 and 1398. The purpose of research is evaluation and pathology of "defense readiness curriculum" and "teacher training and educational mechanisms" and finally to provide strategic suggestions to achieve the real position of the defense readiness curriculum. The type of research is applied and its data and information have been collected by library and field methods. For this purpose; First, the legal status of the defense readiness course is stated. Then, the main elements of the curriculum are described. After that, the current status of the defense readiness curriculum is described and analyzed based on the field study, and its disadvantages and weaknesses are counted. In the next step, the actions of the research institute in coordination with other competent authorities in relation to the defense readiness curriculum are stated. Finally, strategic proposals are presented to establish the real position of the defense readiness lesson.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum
  • Defensive readiness
  • Empowering teachers
  • Ministry of Education
فهرست منابع
-  "قرآن کریم"
-  "نهج‌البلاغه" (1381)، تصحیح صبحی صالح، ترجمه محمد بهشتی، تهران: تابان
الف- منابع فارسی:
-      احمدی، علی‌اصغر (1379)، "ضرورت آموزش عمومی"، مجله پیوند، شماره 256
-     ترابی، یوسف (1392)، "الگوهای سربازی آینده در جمهوری اسلامی ایران"، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
-     جلیلی کامجو، سید پرویز؛ سید حمید، جلیلی کامجو (1391)، "ارزیابی ابعاد اقتصادی اجتماعی خدمت وظیفه"، دنیای اقتصاد
-      رحمانی، غلامرضا؛ سلیمانی، داوود (1384)، "بررسی میزان موفقیت درس آمادگی مدارس پسرانه شهر تهران"، مجله سیاست دفاعی، 13(51)، صص 146- 121
-      روزنامه رسمی (1370)، "قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی"، شماره 13602، ص 437
-     سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (1399)، "آمادگی دفاعی، پایه دهم، دوره دوم آموزش متوسطه"، دفتر تألیف کتاب­های درسی، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران
-      سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (1399)، "آمادگی دفاعی، پایه نهم، دوره اول آموزش متوسطه"، دفتر تألیف کتاب­های درسی، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران
-      سجادیه، علیرضا؛ اکبری، رضا؛ سرآبادانی، حسین؛ تراب­زاده جهرمی، محمدصادق (1397)، "تحلیل اخلاقی خدمت وظیفه سربازی از منظر نظریه‌های وظیفه گرا و پیامد گرا"، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8(27), صص 318-297
-      سلیمان­نام، علی (1380)، "بررسی دلایل افت تحصیلی درس آمادگی دفاعی در دوره راهنمایی، بسیج دانش­آموزی شهرستان بناب"
-     غیاثی کرمانی، سید محمدرضا (1393)، "کشف‌الآیات"، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم).
-      متقی، علی بن حسام‌الدین (1401 هـ. ق)، "کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال"، المحقق: بکری حیانی - صفوة السقا، مؤسسة الرسالة، الطبعة الخامسة
-     معافی، محمود؛ قهرمانی، شهاب؛ مقدادی، محمدرضا (1396)، "روش‌های تولید و سازمان‌دهی محتوای آموزه‌های دفاع مقدس در برنامه‌های درسی"، اولین همایش ملی علوم و معارف دفاع مقدس در آموزش‌وپرورش، صص 40-11
ب- سایت‌ها:
درگاه ملی آمار، به آدرس: - https://www.amar.org.ir-
پایگاه ملی کتاب­های درسی، به آدرس: - http://chap.sch.ir/books/8028
پایگاه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش، به آدرس: - http://oerp.ir
شورای عالی انقلاب فرهنگی، به آدرس: - https://sccr.ir
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (1370)،
 قابل‌دسترسی در پایگاه اینترنتی مرکز پژوهش­ها به آدرس: - https://rc.majlis.ir/fa/law/show/91961