مقاله پژوهشی:طراحی راهبردهای دفاع اقتصادی (برگرفته از رهنمودها و اسناد ابلاغی مقام معظم رهبری)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار- معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)

2 دانش‌آموخته دکتری مدیریت راهبردی پدافند غیر عامل دانشگاه عالی دفاع ملّی

چکیده

dor:20.1001.1.20084897.1398.17.76.6.9
یکی از مؤلفه‌های مهم قدرت، توان اقتصادی یک کشور می‌باشد. و کشورهای دارای توان اقتصادی بالا، توانایی دارند در سایر معادلات بین‌المللی و منطقه‌ای تأثیرگذار باشند.
از طرفی همواره استفاده از ابزارهای اقتصادی موردتوجه کشورهای سلطه­گر بوده است. دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نیز همواره جهت ضربه زدن به این نظام، از تحریم، تهدید و جنگ اقتصادی استفاده کرده­اند. اگرچه هدف این تحریم‌ها بهانه‌های واهی همچون دفاع از حقوق بشر و یا جلوگیری از دستیابی به انرژی هسته‌ای عنوان می‌گردد، اما درواقع دشمنی این قدرت‌های استکباری با مردم و آرمان­های انقلاب اسلامی ایران باعث وضع محدودیت‌های اقتصادی علیه کشور جمهوری اسلامی ایران شده است.
دفاع اقتصادی که مؤلفه‌های بازدارندگی، قدرت مقابله و توانمندی اقتصادی را شامل می­شود، جهت مقابله با تهاجمات اقتصادی دشمن طرح می­گردد و باعث ساختن بنیانی قوی برای مقاومت در مقابل تکانه­های خارجی می‌گردد.مجموعه بیانات مقام معظم رهبری و اسناد کلانی که از سوی ایشان ابلاغ گردیده­اند، خصوصاً سند اقتصاد مقاومتی و سند تولید ملی، به‌عنوان گنجینه­ای گهربار از راهبردها و راهکارهای ارزشمند برای دفاع اقتصادی می­باشند.
این تحقیق باهدف تدوین راهبردهای دفاع اقتصادی از منظر مقام معظم رهبری و با روش داده بنیاد انجام‌شده است و با استفاده از مجموعه بیانات مقام معظم رهبری و اسناد ابلاغی از سوی معظم له (جامعه و نمونه آماری)، ضمن ارائه الگوی دفاع اقتصادی، راهبردهای دفاع اقتصادی را که عبارتند از: حمایت از تولید ملی،گسترش اقتصاد مردم بنیان، رشد بهره‌وری عوامل تولید، خودکفایی، گسترش اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صادرات تدوین کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing of Economic Defense Strategies (Based on the guidelines and documents of the Supreme Leader)

نویسندگان [English]

  • H Dorri Naogoraee 1
  • H Abasszadeh 2
  • Y Naghezadeh 2
1 Assistant Professor of Islamic Studies and Economics, National Imam Sadegh University
2 Ph.D. Degree in Strategic Non-Agent Defense Strategic Management, National Defense University
چکیده [English]

One of the important components of power is the economic power of a country. And rich countries have the ability to influence other international and regional equations. On the other hand, the economic components of the dominant countries have always been used.
The enemies of the holy system of the Islamic Republic of Iran have also used sanctions, threats and economic wars to hit this system.
Although the purpose of these sanctions is blatant pretexts like the defense of human rights or the prevention of access to nuclear energy, in fact the hostility of these austerity powers with the people and the ideals of the Islamic Revolution of Iran has created economic restrictions against the republic Islamic Republic of Iran.
Economic defense that incorporates deterrence, power of response and economic capability, is designed to counteract the economic invasion of the enemy and provides a strong foundation for resisting external impacts.
The collection of statements made by the Supreme Leader and the extensive documents communicated to him, in particular the document of resistance economy and the national production document, are a treasure of valuable strategies and strategies for economic defense.
This research was conducted with the aim of developing economic defense strategies from the point of view of the Supreme Leader and in the basis of the grounded theory method. Using the set of statements of the Supreme Leader and the documents communicated by the Supreme Leader (society and statistical sample), while presenting the model of economic defense, Economic defense strategies are: support for national production, the expansion of the people's economy, the growth of the productivity of production factors, self-sufficiency, the development of knowledge-based economy and export development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • strategy
  • economic defense
  • grounded theory
  • Supreme Leader's Guide
فهرست منابع
-  قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، انتشارات سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش.
الف- منابع فارسی:
-  ادیب حاج باقری، محسن. (1385)، "روشتحقیقگرانددتئوری"، چاپ اول، تهران: انتشارات بشری.
-  افتخاری، اصغر. (1380)،"امنیت جهانی، رویکردها و نظریهها"، آردی، مک‌کین لای، آر. لیتل. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
-  ایمان، محمدتقی و محمدیان، منیژه. (1378)، "روش­شناسی نظریه­پردازی داده بنیاد"، تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه.
-  جلالی، غلامرضا. (1391)."چهار گفتار در باب پدافند غیرعامل"، تهران: سازمان پدافند غیرعامل
حسینقلی زاده، رضوان و حبیبی، لیلا و عالی، مرضیه.( 1389"مروری بر نظریه پایه­ور با تأکید بر مطالعات سازمانی"، فصلنامه راهبرد، شماره 54.
-  حسینی، سید شمس­الدین. (1392)، "اقتصاد ایران همراه با تحریم با تأکید بر عملکرد سال 1391"، فصل­نامه سیاست­های مالی و اقتصادی، سال یکم، شماره 2
-  دانایی­فرد، حسن و امامی، سید مجتبی. (1386)، " استراتژی پژوهش کیفی  «تأملی بر نظریه­پردازی داده ­بنیاد»"، اندیشه مدیریت، شماره 2.
-  درّی نوگورانی، حسین. (1372)، "جنگ اقتصادی ؛ ماهیت، عوامل مؤثر و پیامدها"، مجله سیاست دفاعی، سال 1 شماره 3 و4، تابستان و پاییز.
-  دری نوگورانی، حسین.(1387)، "دفاع اقتصادی: جایگاه اقتصاد در دفاع همه‌جانبه و نقش نیروهای مسلح (با تأکید بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)"، فصلنامه آفاق امنیت شماره چهارم و پنجم- بهار و تابستان.
-  درّی نوگورانی، حسین؛ و صالح اصفهانی، اصغر.(1392)،" اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران: تحلیلی مبنایی و برخی اصول راهنمای کاربردی"، تهران : راه فردا.
-  دهقان، محمدحسن.(1390). "پدافند غیرعامل از دیدگاه مکتب اسلام"، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
-  روشندل، جلیل. (1370). "تحول در مفهوم استراتژی. مجموعه مقالات اولین سمینار تحول مفاهیم"، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی
-  زهدی، یعقوب. (1386). "مقایسه سیاست دفاعی با راهبرد دفاعی و دکترین دفاعی". فصل­نامه راهبرد دفاعی ، شماره هفدهم
-  شکوه، حسن. (1391)،" اقتصاد و دفاع ملی. فصل­نامه مطالعات راهبردی"، شماره سوم
-  شهلایی، مهرنیا، ولیوند زمانی. (1388)، "نظریه‌های راهبردی"، تهران: انتشارات دافوس اجا.
-  عبدا...خانی، علی. (1384)،" امنیت بین‌الملل3"، فرصت‌ها، تهدیدات و چالش‌های فراروی امنیت ملی ج.ا.ا، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر.
-  قهرمان پوربناب، عسگر ، طالبی آرانی ،روح‌الله. (1385)،"بازدارندگی"،فریدمن، لارنس. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  کاظمی، علی‌اصغر. (1372)، "راهبرد دفاع ملی، رویکرد دفاع همه‌جانبه و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت"، تهران: نشر قومس.
-  کشمیری، سید محمد و انعامی، سهراب. (1392). "راهبرد دفاع ملی،رویکرد دفاع همه­جانبه و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت"، مجله رهیافت‌های سیاسی بین­المللی
گرجی، ابراهیم و هاشمیان، مسعود. (1386). "تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های امنیت اقتصادی در ایران"، مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 29
-  محمدی، مسعود. (1369)." استراتژی اقدام"، بوفر، آندره، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ دوم.
-  ملکی، بهنام. (1390)." توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی"، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
-  میرفخرایی، هوشمند. (1373). " استراتژی معاصر، نظریات و خط‌مشی‌ها"، بیلیس، جان و بوث، کن و گارنت، جان و ویلیامز، فیل، تهران: وزارت امور خارجه، چاپ دوم.
ب- منابع انگلیسی:
- Galtung.john(1967)On  the  effects  of intemational Economic Sanctions,World  Politics,Vol 19.
- QUINN, R. E. & SPREITZER, G. M. )1997(. The road to empowerment: Seven questions every leadershould consider. Organizational Dynamics.
- Webster dictionary.