مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در مقابله با تهدیدات نظامی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم دفاعی راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران .

2 مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در مقابله با تهدیدات نظامی

3 استاد علوم دفاعی راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

4 دکتری علوم دفاعی راهبردی، گرایش اندیشه نظامی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

5 دانشجوی دکتری علوم دفاعی راهبردی، گرایش اندیشه نظامی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

چکیده

امروزه آمایش سرزمین که از تنظیم رابطه انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به وجود می‌آید، دانشی است بین‌رشته‌ای که ماهیت چندگانه دارد و از هم‌پوشی علوم مختلف نظامی، اقتصادی جامعه‌شناسی، جغرافیا و ... حاصل و مسجل شده است؛ دفاع از هر سرزمینی نیازمند شناخت تهدیدات متوجه آن سرزمین درگذشته و به‌خصوص آینده دارد که جهت ایجاد امنیت پایدار و دفاع جامع و مستمر هر کشور نیازمند وجود الگوی راهبردی آمایش دفاع سرزمینی است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی و سؤال اصلی آن مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در طراحی الگوی راهبردی آمایش دفاع سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدات نظامی است. این تحقیق با استفاده از مجموعه داده‌های کمی و کیفی صورت گرفته و این تحقیق کاربردی و به روش توصیفی انجام شده و حجم نمونه آن 70 نفر و ابزار گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. بر اساس یافته‌های تحقیق مؤلفه‌ها و ویژگی‌های مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی شامل چهار مؤلفه: حساسیت منطقه، جغرافیای نظامی، دسترسی به مناطق حیاتی، حساس و ویژه دشمن است، طرح‌ها و دکترین نظامی است. طبق نتایج تحقیق مؤلفه حساسیت منطقه شامل 8 زیر مؤلفه و مؤلفه جغرافیای نظامی شامل 6 زیر مؤلفه و مؤلفه دسترسی به مناطق حیاتی، حسّـاس و ویژه دشمن شامل 7 زیر مؤلفه و مؤلفه طرح‌ها و دکترین نظامی شامل 6 زیر مؤلفه سنجیده و ارزیابی گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Geostrategic Components and Features Influencing the Application of Territorial Defense in Responding to Military Threats

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Gharaei Ashtiani 1
  • Abdullah Iraqi 2
  • Khosroo Bolhassani 3
  • Babak Moazzami Gudarzi 4
  • Yaghoub Salimi 5
1 Professor of Strategic Defense Sciences, Supreme National Defense University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Military Strategic Management, Supreme National Defense University, Tehran, Iran.
3 Professor of Strategic Defense Sciences, Supreme National Defense University, Tehran, Iran
4 Ph.D. Student in Strategic Defense Sciences, Military Thought Orientation, Supreme National Defense University, Tehran, Iran.
5 Ph.D. Student in Strategic Defense Sciences, Military Thought Orientation, Supreme National Defense University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Spatial planning, which involves regulating the relationship between humans, space, and human activities within space, represents an interdisciplinary field encompassing military, economic, sociological, and geographical dimensions. Ensuring lasting national security and achieving comprehensive territorial defense require a strategic model that integrates these dimensions. Territorial defense planning, therefore, depends on recognizing both past and potential future threats to a nation’s geographic domain. This study employs a mixed-method approach, combining quantitative and qualitative data using a descriptive–analytical methodology. The scope of the research covers the territorial space of the Islamic Republic of Iran and lies at the intersection of defense studies and military geography. Data collection was conducted through both library-based and field research, including document analysis, expert consultations, and questionnaire surveys. The statistical population consisted of all relevant documents and subject-matter experts. Due to the specialized nature of the topic and the limited number of qualified experts, the final sample size was 70 participants equal to the total number of available experts thus employing a census sampling method. The findings indicate that geostrategic factors play a decisive role in Iran’s spatial defense planning. Specifically, six key geostrategic components were identified and evaluated as critical determinants influencing the effectiveness of territorial defense strategies against military threats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Territorial Defense Training
  • Military Threats
  • Geostrategic
مطالعات دفاعی استراتژیک
دوره 23، شماره 101
آبان 1404
صفحه 101-126

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار