تأثیر مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی بر بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

دفاع به عنوان جزئی از هویت یک ملت، مفهومی فراتر از حوزههای شناخته شده نظامی آن است و میتوان ابعاد و عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای آن قائل شد. از این رو مباحثی همچون فرهنگ دفاعی و مؤلفه‌های غیر سخت آن اهمیت می‌یابد. انقلاب اسلامی یک انقلاب فرهنگی است و مبنای اصیل فرهنگی بر آن حاکم است. فرهنگ دفاعی استحکام‌بخش ساخت قدرت درونی نظام است، چراکه منبع اصلی قدرت در انقلاب اسلامی فرهنگ است و فرهنگ دفاعی میتواند در عرصههای مختلف تعریف شود. هدف از انجام این تحقیق شناخت تأثیر مؤلفه های فرهنگی، اجتماعی بر بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران است. نوع تحقیق کاربردی و توسعه ای است. روش آن توصیفی-تحلیلی است و در صدد شناخت مولفه های اجتماعی و فرهنگی بر بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران است. نتایج بیانگر آن است مولفه های اجتماعی، فرهنگی تاثیر عمده ای بر امر دفاع و بازدارندگی در طول حیات کشور داشته است از جمله برخی از نشانه های فرهنگی و ایدئولوژی همانند، مذهب تشیع ،کربلا، مناسک و مناسبت ها، سرمایه اجتماعی، هویت ایرانی و احساس تعلق به کشور، مقابله با تهدیدات و جهاد و شهادت نقش محوری در فرهنگ اجتماعی ایران بویژه در دوران دفاع مقدس داشته است. دفاع قهرمانانه مردم ایران در 8 سال جنگ تحمیلی از نشانه های قدرت فرهنگی و اجتماعی است. در این تحقیق مولفه های اجتماعی شامل اعتماد ، مشارکت و تجارب تاریخی(آگاهی تاریخی) و مولفه های فرهنگی از جمله دین، احساس تعلق به کشور و هویت که بیشترین ارتباط را با دفاع و بازدارندگی داشتند مورد مطالعه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The influence of social and cultural components on the defense deterrence of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • M.R Gharaei Ashtiyani
Associate Professor of the Higher National Defense University
چکیده [English]

Defense, as a part of a nation's identity, is a concept beyond its known military domains And it can be attributed to different cultural, social and political dimensions and fields. Therefore, topics such as defense culture and its non-hard components become important. The Islamic revolution is a cultural revolution and it is governed by the original cultural basis.
Defense culture strengthens the internal power of the system, because the main source of power in the Islamic Revolution is culture, and defense culture can be defined in different fields. The purpose of this research is to know the effect of cultural and social components on the defense deterrence of the Islamic Republic of Iran. The type of research is applied and developmental. Its method is descriptive-analytical and aims to understand the social and cultural components of the defense deterrence of the Islamic Republic of Iran.  The results show that social and cultural components have had a major impact on defense and deterrence throughout the life of the country, including some cultural and ideological signs such as Shiism, Karbala, rituals and occasions, social capital, Iranian identity and The feeling of belonging to the country, confronting threats and jihad and martyrdom have played a pivotal role in Iran's social culture, especially during the era of holy defense. The heroic defense of Iranian people in 8 years of imposed war is a sign of cultural and social power. In this research, social components including trust, participation and historical experiences (historical awareness) and cultural components including religion, sense of belonging to the country and identity, which were most related to defense and deterrence, have been studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Defensive deterrence
  • cultural factors
  • social factors
  • sacred defense
  • social cap
  • فهرست منابع

    -    پوردستان، احمد و تافته، گودرز، (1400) تبیین لزوم مقابله با جنگ نرم در افزایش فرهنگ دفاعی در منظومه فکری- فلسفی فرماندهی معظم کل قوا(مدظله العالی)،  همایش ملی علم و فناوری در دوران دفاع مقدس

    -         پوریانی، جابر و چشمه‌نور، مرتضی (1395) فرهنگ دفاعی (ارزش ها و الزامات حفظ و نهادینه سازی)

    • ترابی، قاسمو رضایی، علیرضا (1390) نشریه مطالعات راهبردی، دوره 14 شماره 4
    • حاج یوسفی و انصاری فرد، معصومه(1400) بازدارندگی به مثابه استراتژی امنیتی- دفاعی جمهوری اسلامی ایران؛ چالش ها، الزامات و مدل راهبردی آن، فصلنامه علمی مطالعات روابط بین الملل، دوره 14 شماره 3 پاییز 1400
    • حاجیانی، ابراهیم (1391)، «هویت ایرانی اسلامی و امنیت پایدار جمهوری اسلامی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال پنجم، شماره چهاردهم
    • حافظ نیا، محمد رضا (1385) تاثیر جهانی شدن بر هویت، فصلنامه مطالعات جهان ،دوره 2 شماره
    • دادگر، یداله و نجفی، محمد باقر (1385 ) نشریه اقتصاد اسلامی دوره 6 شماره 24
    • رشید، غلامعلی و کریمی، حمید (1400)، بررسی عوامل موثر در توان بسیج مردمی در قالب الگوی بازدارندگی همه جانبه دفاعی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهدید ناهمگون، نشریه پژوهش های معاصر انقلاب اسلامی، 1400 دوره 3 شماره 9
    • پوستین چی، زهره (1401) ،"فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس دوره 8 شماره 1 شماره پیاپی 29، بهار 1401
    • قاسم، رحیم و ستوده مرام (1400) همایش ملی علم و فناوری در دوران دفاع مقدس
    • متقی، ابراهیم، زهدی، یعقوب (1400) فصلنامه پژوهش های معاصر انقلاب اسلامی دوره 3 شماره
    • مطهرنیا، مهدی (1400) مجموعه آثار و مقالات برگزیده دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت
    • مقام معظم رهبری امام خامنه‌ای (مدظله العالی)، خراسان شمالی، 23/7/1391 دیدار با مردم
    • ملکشاهی، مجتبی و شیخ ویسی، یاسر (1398) مبانی فرهنگ دفاعی جمهوری اسلامی ، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی
    • نیازی، حسن (1400) سرمایه اجتماعی و امنیت عمومی، انتشارات ناجا
    • یوسفی، اشکان و نهادی، هادی (1398)نشریه: راهبرد دفاعی دوره:17شماره:66