Assistant Professor, Military Strategic Management, National Defense University
Abstract
In the nature and structure of the political geography of the world, there are characteristics and objective facts that fundamentally promote the logic of competition between countries and powers and are based on international relations. The geography of Iraq has values (material and spiritual) that have shaped the field of competition between Iran and Saudi Arabia in order to secure the national interests of each. The purpose of this article is to explain the geopolitical position of Iraq in the regional competition between Iran and Saudi Arabia. This research is applied-developmental in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method. Data collection was done by library method and survey method and data analysis was done with a quantitative approach. The statistical research population aware of strategic issues, geopolitics and international relations, included 52 people and was selected as a whole. The results of the research showed that Iraq's geographical location (landscape and strategic), civilizational identity (history, culture, ethnicity and religion), social-political structure (social gap, heterogeneous political structure) and geopolitical interests of effective extra-regional powers. As geopolitical factors, each plays a decisive role in the competition between Iran and Saudi Arabia. But most of the disputes and competition between the two countries are ideological in nature.
احمدی، سیدعباس؛ و حیدری ، طهمورث (1400)، رقابت قدرتهای منطقهای در آسیای غربی(ایران، ترکیه و عربستان)، تهران، دانشگاه تهران
احمدیپور، حسین؛ و دارابی، وحید(1397)، رقابت ایران و عربستان در منطقه غرب آسیا در چارچوب نظریه موازنه منافع شوئلر(2017-2015)، فصلنامه پژوهشهای روابط بینالملل، دوره 8، شماره 4، صص 150 تا 125.
افشردی، محمدحسین و بابلی، کوروش (1396)، عوامل ژئوپلیتیک انسانی شیعیان عراق و تأثیر آن بر تدوین راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال پانزدهم، شماره67، صفحآ 5-26
اکبرزاده، فریدون؛ و جلالپور، شیوا؛ و جعفری، ابوطالب(1397)،روابط خارجی ایران و عربستان در سالهای 1384 تا 1392 با تأکید بر تحولات عراق، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال 14، شماره 42، صص 104 تا 83.
بدیعیازنداهی، مرجان؛ و محمدی، احد؛ و زمانی، عظیم(1396)، کشمکشهای سرزمینی در شمال عراق: سرزمین، قومیت و سیاست، فصلنامه جغرافیای انسانی، دوره 49، شماره 3، صص656 تا 637.
پورسعید، فرزاد(1398)، برآورد استراتژیک عراق آینده، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 13، شماره 1، صص 211 تا 177.
چوخاچیزادهمقدم، محمدباقر؛ و علینژاد، مهدی؛ و امینی، داود(1392)، ژئوپلیتیک قومی- مذهبی عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، دوره 1، شماره 37، صص 270 تا 247.
حافظ نیا، محمدرضا و گاویانی راد، مراد (1398)، افقهای جدید در جغرافیای سیاسی، تهران، سمت
حافظنیا، محمدرضا؛ و رومینا، ابراهیم(1399)، تأثیر علائق ژئوپلیتیکی ایران و عربستان در ایجاد چالشهای منطقهای در جنوبغرب آسیا، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال32، شماره 2، صص20 تا10.
حسنپور، حمید (1401)، طرح راهبردی ارتقای وزن ژئوپلیتیکی ج.ا.ایران در حوزۀ خلیجفارس و دریای عمان، رسالۀ دکتری تخصصی مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی
حسنپور، حمید (1402)، تأثیر عوامل ژئوپلیتیک طبیعی بر تدوین راهبردهای ارتقاء وزن ژئوپلیتیکی ج.ا.ایران در حوزۀ خلیجفارس، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره21، شماره94، ص 213-234
دوئرتی و فالکتراف، جیمز و رابرت .( ۱۳۸۵ ). نظریه های متعارض در روابط بین الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: نشر قومس.
راستگو، محمدزمان؛ و شیراوند، صارم؛ و عمرانی، ابوذر؛ و دیدهورا، ذوالفقار(1399)، بتحلیل رقابت ایران و عربستان در عراق بر اساس نظریه بازی‌ها(همکاری و منازعه)، فصلنامه مطالعات آسیای جنوبغربی، سال 3، شماره 9، صص 65 تا 29.
رحیمی، حسن (1397)، نظریههای ژئوپلیتیکی، تهران، نشر انتخاب
شهبازی، علیعسگر؛ و رحمتی نصر، مجید(1395)، نقش و جایگاه شیعیان در ساختار کشور عراق، فصلنامه پژوهشهای سیاسی، سال 6، شماره 16، صص 146 تا 131.
شهریاری، محمدعلی(1396)، تحلیل روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در عراق در قالب تئوری حرکتها، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 24، شماره 92، صص 310 تا 279.
عبدی، عطااله؛ و شیرزاد، ساکار(1395)، نقش فضاهای جغرافیایی در رقابت قدرتها؛ مطالعه موردی کشور عراق، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 12، شماره 3، صص 84 تا 54.
علیپور، عباس؛ و حیدری، جهانگیر؛ و حاجیلو، محمدحسین(1396)، ایران و عراق نوین از منظر ژئوپلیتیک (فرصتها و چالشها)، فصلنامه سیاسی جهان اسلام، سال 6، ش 22، صص 168 تا 139.
علینژاد، فاطمه زهرا (1398)، نبرد قدرت در سوریه: ابعاد ژئوپلیتیک بحران خاورمیانه، تهران، انتشارات خرسندی.
فرامکین، دیوید (1401)، صلحی که همهی صلحها را بر باد داد، ترجمۀ حسن افشار، تهران، نشر ماهی
فرجیراد، عبدالرضا، هاشمی، سید مصطفی و سرور، رحیم (1398)، بررسی عوامل مؤثر ژئوپلیتیکی عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تحقیقات سیاسی بینالمللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره 27، صص 94-63
فولر، گراهام (1373)، قبلۀ عالم (ژئوپلیتیک ایران)، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز
قاسمی، بهزاد(1400)، ظرفیتسنجی شیعیان عراق و تأثیر آن بر محور مقاومت، مجله سیاست دفاعی، سال 30، شماره 114، صص 188 تا 157.
قربانینژاد، ریباز؛ و شهزیور، هومن؛ و پارسایی، اسماعیل(1397)، ایران و عراق: تحلیل منابع جغرافیایی تنش در شمالغرب خلیجفارس، مجموعه مقالات نهمین همایش ملی خلیجفارس، صص 229 تا 209.
مارشال، تیم (1401)، قدرت جغرافیا: نقشههایی که اکنون و آینده جهان را آشکار میکند، ترجمۀ پرناز طالبی، تهران، نشر همان
مجتهدزاده، پیروز (1396)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران، نشر نی.
مشیرزاده، حمیرا (1388)، تحول در نظریههای روابط بین الملل، انتشارات سمت.
hasanpour, H. (2025). The geopolitical position of Iraq in the regional competition between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia. Strategic Defense Studies, 23(99), 30-51.
MLA
hasanpour, H. . "The geopolitical position of Iraq in the regional competition between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia", Strategic Defense Studies, 23, 99, 2025, 30-51.
HARVARD
hasanpour, H. (2025). 'The geopolitical position of Iraq in the regional competition between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia', Strategic Defense Studies, 23(99), pp. 30-51.
CHICAGO
H. hasanpour, "The geopolitical position of Iraq in the regional competition between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia," Strategic Defense Studies, 23 99 (2025): 30-51,
VANCOUVER
hasanpour, H. The geopolitical position of Iraq in the regional competition between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia. Strategic Defense Studies, 2025; 23(99): 30-51.
)